Археолошки локалитет „ОРЛОВИНЕ“

Šansu za prosperitet turističke ponude malozvorničke opštine predstavlja arheološki lokalitet Orlovine na kojem su tokom istraživanja, od 2012. godine do 2015. godine, pronađeni ostaci utvrđenja iz vizantijskog perioda i iz vremena srpskog kneza Časlava, tačnije ostaci građevina starih 1400, odnosno 1000 godina.

Iako se od davnina pretpostavljalo da su ostaci kamenih bedema, vidljivi na više mesta u Malom Zvorniku, deo nekog većeg utvrđenja, rezultati istraživanja iznenadili su i same stručnjake. Zidine, čiji se jedan krak sa brda Orlovine iznad Malog Zvornika spušta do magistralnog puta u samom centru mesta, deo su tvrđave iz vremena cara Justinijana, koja se prostirala na površini od 14 hektara. Istražujući ovaj lokalitet arheolozi su uz brojne amfore i mozaike, pronašli i delove predmeta od stakla iz tog doba, dok jedno od najznačajnijih otkrića predstavljaju ostaci jedne od najvećih crkava iz vizantijskog doba u Srbiji. Crkva po dužini prelazi 30, a po širini 60 metara. U oltarskom prostoru se nalaze sveštenička sedišta i episkopski presto izuzetno kvalitetno obrađen, monumentalan kao i cela crkva. Pronađeni su i rezervoari za vodu, delovi lučnih gradskih kapija i kule utvrđenja, koje su bile glavna osmatračnica tvrđave. Grad iz doba Justinijana pronađen u Malom Zvorniku jedan je od većih na području Srbije.

Arheolozi su tokom istraživanja otkrili da je ovo utvrđenje nastavilo da živi u IX i X veku, o čemu svedoči pronađena grnčarija, za koju se pretpostavlja da je iz vremena prednemanjićke Srbije, odnosno iz vremena vladavine srpskog kneza Časlava. S obzirom da je u pogledu arheologije ovaj period gotovo potpuno nepoznat, od novih istraživanja očekuje se da daju odgovore na važna i brojna pitanja u vezi tog doba. Arheolozi smatraju i da je na području današnje opštine Mali Zvornik nekada bila rečna stanica Ad Drinum, putnička raskrsnica između Panonije i Dalmacije.

S toga će Opština Mali Zvornik podržati dalja istraživanja lokaliteta Orlovine, dok će se u međuvremenu pobrinuti da se on sačuva, adekvatno zaštiti i predstavi javnosti.

Opština Mali Zvornik je u saradnji sa Zavodom za zaštitu spomenika Valjevo pripremila projekat „Konzervatorskih radova i prezentacije na ostacima srednjevekovne crkve na lokalitetu Orlovine“.

Pored arheološkog nalazišta Orlovine, na području malozvorničke opštine ima više lokaliteta iz praistorijskog doba, rimskih utvrđenih postaja i kastruma, koji, takođe, predstavljaju potencijal za razvoj kulturnog turizma u opštini.